Over bubblethink, false facts, psychotargeting en de omgang met tegenspraak

Drie groepen met elk hun eigen kijk op leiderschap … Dia 10 uit de presentatie van Glocalities (Frits Spangenberg & Anne Blanksma Çeta) tijdens EuroPCom 2017 in Brussel.

In de aanloop naar EuroPCom 2018 (en naar de komende verkiezingen) moest ik terugdenken aan een van de sterkste sessies van de voorbije edities (naast de immer relevante keynotes van Simon Anholt in 2011 en in 2013 en de unconference van 2014). Dat was de sessie getiteld “Know your target: behavioural insights and audience perspectives“, voorgezeten door Ian Vollbracht en met verder ook de immer pertinente Alex Aiken die het er over “obsolete” versus “modern media operation” had.

De Nederlandse marktonderzoekers Frits Spangenberg & Anne Blanksma Çeta van Glocalities toonden toen drie dia’s (scroll door voor de twee andere) waarin ze, op basis van een kleine enquête onder de deelnemers en ander cijfermateriaal, de bubble konden tonen waar veel EU-ambtenaren in zitten. En hoe niet enkel hun dress code maar ook hun hele denkkader verschilt van wat EU-sceptici menen & voelen. Maar ook hoe de eerder onverschillige “zwijgende meerderheid” nog anders tegen het Europese project, Europa en z’n instellingen aankijkt. (U kunt de sessie hier herbekijken.) Zeer revelerend hoe dergelijk waardenonderzoek (en het kan altijd grondiger zegden ze zelf) helpt begrijpen wat er precies speelt, welke strategieën een meer verbindende weg kunnen bieden. Net zoals gedragsonderzoek, georganiseerd luisteren of andere participatietechnieken bewijsbasis bieden.

Bubblethink en vooroordelen die de kwaliteit van het (bij voorkeur evidence based) beleid maken verstoren, zijn ook het onderwerp van een sterk rapport (alweer) van het Britse Behavioural Insights Team over behavioural government (BIT UK 2018-07-11).

17 trends voor overheidscommunicatie en tal van leestips

“De overheid kan onbehagen veroorzaken wanneer zij te weinig oor heeft voor gevoelens die er leven en haar prestaties als ondermaats worden ervaren. De overheid kan aan de andere kant ook oplossingen bieden: misstanden aanpakken en empathischer zijn.” Een toename van het maatschappelijk onbehagen (en er zijn m.i. ook manieren om er iets aan te doen namelijk luisteren en digitale voorzieningen minder humanobeet maken) is een van de 17 trends die de Nederlandse Rijksoverheid vandaag ziet, in het rapport “Iedereen aan zet” (2707-12-13, pdf van 3,7 MB).

Het trendrapport werd “onderverdeeld in 6 thema’s. Het zijn omschrijvingen van ontwikkelingen; sommige zijn nog in een beginstadium (zoals de blockchain), andere zijn al wat verder (zoals de deeleconomie). In alle gevallen geldt: een trend raakt niet alles en iedereen, en roept ook tegenkrachten op.”

U vindt ze hier samengevat (pdf van 357 kB) en er zijn ook downloads om met de trends aan de slag te gaan, maar nu u toch hier bent, lijsten we ze graag even op in één oogopslag:

Cocreatie: hoe krijg je het verkocht?

Communicatieverantwoordelijken moeten koningen en koninginnen worden van nieuwe werkvormen spoorde Marije van den Berg van De Nieuwe Communicatieprofessional (DNCP) ons aan, en ook een organisatieconsultant als Erik Reijnders spreekt begeesterend over hoe we niet louter bezig horen te zijn met de communicatiemiddelen maar ook elders moeten bijspringen. Dat helpt communicatie, beleid en andere organisatierealiteit beter te verbinden – een van de doelstellingen voor deze legislatuur.

Maar hoe begin je daaraan, en hoe krijg je je collega’s méé? Een goed begin is: “Cocreatie is … 13 mythen ontkracht / ga zelf aan de slag” lezen, een gloednieuw boek van Hans Begeer & Lesley Vanleke, beiden mede-oprichters van het LSC-Collective (ISBN 9789401426442, Tielt: Lannoo Campus 2015-09-01). Met z’n voorwoord én met z’n focus op argumenten die managers en andere leidinggevende overtuigen (in het bijzonder vanaf blz. 120) is het boek een perfecte handleiding om cocreatie goed geïntroduceerd te krijgen. Het is ook erg nuttig voor wie bezig is met belanghebbendenmanagement, of wie verkokering graag naar de museumhoek verwijst.

Participatie: ’n vierde definitie

Procesarchitectuur voor het tot stand brengen (in 2012) van het Vlaams Jongerenpact 2020.

Participatie en interactieve beleidsplanning zijn hot. ’t Buzzword participatiesamenleving werd zopas uitgeroepen tot het Nederlandse woord van 2013 door de deelnemers aan een congres van het genootschap Onze Taal in Breda. En ook op het Kortomcongres op 2013-11-18 in Brussel ging het er meermaals over.

Stef Steyaert van Levuur (tevens initiatiefnemer en voorzitter van het Netwerk Participatie) bracht er een overzicht hoe de vlag participatie verschillende ladingen dekt, en sloeg ook een brug naar de praktijk. In zijn discours Participatie anno 2013: hoe echt interactief beleid realiseren? besprak hij met name de lessen die hij leerde uit verschillende processen waarin hij betrokken was, o.a. bij het Vlaams Instituut voor Wetenschappelijk en Technologisch Aspectenonderzoek (viWTA, later IST), het Vlaams Jongerenpact (zie illustratie), Stadspiratie II, De Genks, de G1000 en De Lijn (nadien toegelicht door Astrid Hulshoven). Maar eerst doorliep hij vier verschillende definities van de term: